کتاب شعرهای ارگانیک – انوشه» دارای یک مقدّمه (بیانیه مکتب مینوایسم) و مجموعه اشعار در قالب‌های غزل، مثنوی، دوبیتی، چارپاره، تک بیتی و رباعی است. سعی نویسنده محترم در صفحات آغازین کتاب یا همان بیانیه، استفاده از بیانی روان و شیواست برای تشریح مکتبی که خود بنیانگذار آن است که البتّه به کارگیری این زبان و بیان، فهم مطلب را برای عموم مخاطبان تسهیل کرده است؛ امّا اگر بخواهیم با نگاهی نقّادانه، این صفحات را ورق بزنیم با مواردی روبرو می‌شویم که با اصلاح آنها در چاپ‌های بعدی، ارزش کتاب دوچندان خواهد شد:
الف) مقدّمه
1-ضعف علایم نگارشی؛ به گونه‌ای که در بعضی موارد (مانند ص6، س12) خواننده با ابهام روبرو میشود.
2-بهتر بود در ستایش اشعار شاعران بزرگی همچون مولوی، فردوسی، سعدی و حافظ، نمونه های زیبا و دل انگیزی ذکر می‌شد تا در این صورت خواننده کتاب، بیش از پیش به ارج و برتری سروده‌های آنان پی می‌برد.
3-نویسنده محترم، شعر شاعران زبان فارسی را در سه گروه اشعار مکانیکی، ارگانیک و مینو ایستی جای می‌دهد؛ امّا متأسفانه برای هر یک از آنها موارد و شاهدی ذکر نکرده و به بیان این نکته نپرداخته که شعر کدام یک از شاعران را می‌توان در هر دسته جای داد.
4-دلیل نامگذاری شعر مکانیکی و ارگانیک مشخّص نیست و در باب دسته سوّم (مینوایستی) نیز ذکر توضیح مختصری درباره واژه مینو» و انوشه» و دلیل نامگذاری اشعاری که سزاوار این نام هستند، ضروری است.
5-بدون شک نویسنده محترم کتاب‌های بسیاری خوانده و پژوهش‌های فراوان انجان داده‌اند و طبیعتاً در نگارش کتاب از تأثیر خوانده‌ها و دانسته های خود بی‌تأثیر نبوده‌اند؛ امّا متأسفانه جز در یک مورد (ص15) نقل و ارجاع منبعی به چشم نمی‌خورد؛ حتّی آنجا که به ذکر نام صاحب نظرانی مانند محمّد رضا شفیعی کدکنی(ص9 و 11)، محمود فتوحی (ص10) و محمّد رضا روزبه (ص12) پرداخته، اثری از ذکر منبع دیده نمی‌شود.
6-تیتربندی خاصّی در این بیانیه دیده نمی‌شود؛ مثلاً پیش از آنکه به توضیح و معرّفی 4 گونه زبان (گفتار، ادبی، آرکائیک و انوشه) می‌پردازد، بدون تیتربندی به این 4 مورد اشاره می‌کند.
7-نویسنده محترم، در مبحث صحو، سکر و حضور – که از مفاهیم مهم و پرکاربرد عرفانی هستند – با فرض آگاهی کامل مخاطب از این مفاهیم، بدون ذکر هیچ مقدّمه‌ای، از این مفاهیم استفاده می‌کند و هر یک از مکتب‌های ادبی را به یکی از اینها منتسب می‌کند. اگر چه طرح این مبحثِ بکر و بدیع، ستودنی است؛ امّا نویسنده می‌توانست با توضیحی مختصر از مفهوم عرفانی آنها، این مبحث را مطرح کند.
ب) اشعار
مشخّصه بارز مجموعه اشعار پیش رو، تنوّع قالب‌های شعری و گوناگونی مضامین و احساسات شاعرانه است. 72 غزل (یادآور 72 یار باوفای امام حسین(ع))، 10 مثنوی، 8 دوبیتی، 4 چارپاره، 16 تک بیتی و 7 رباعی زاییده قریحه شاعری دکتر امامی است. در این اشعار، مضامینی عاشقانه، عارفانه، اجتماعی و مذهبی و حتی حماسی به چشم می‌خورد. این مهم، سهم بسزایی در اقبال عمومی خواهد داشت؛ به گونه‌ای که تنوّع در قالب و مضمون، حسّ زیبایی شناسی اکثر مخاطبان را اقناع می‌کند.
این اشعار با وجود بهره‌گیری از موسیقی و عناصر خیال‌انگیز و تصویرساز کلام، از زبانی ساده و روان برخوردارند؛ به بیانی دیگر، در عین زیبایی به راحتی درک می‌شوند.
عدم فهرست‌بندی و عنوان‌گذاری دو نکته‌ای است که دکتر امامی به آنها نپرداخته است. اگرچه اشعار بسیاری از شاعران عنوان خاصّی ندارد؛ امّا در این مجموعه اشعار که هر شعر موضوع خاصّ خود را دارد، ذکر عنوان می‌توانست بر زیبایی و ارزش کتاب بیفزاید.
نگاهی به غزل شماره 38، صفحه 58
این غزل 5 بیتی از زبانی ساده برخوردار است. این غزل را می توان غزلی نمادین و به قول نویسنده کتاب، غزل – تمثیل دانست. روساخت غزل، به فغان آمدن ماهی کوچک سرخ رنگی است از دنیای کوچک و بی نام و نشان حوض؛ امّا لایه زیرین یا همان ژرف ساخت غزل، به معانی متعدّدی دلالت می‌کند. ماهی را می‌توان نماد انسان‌هایی دانست که در اسات تن افتاده‌اند، امّا توان رهایی از آن را ندارند. همچنین ماهی می‌تواند نماد کسانی باشد که آرزوی رهایی از دنیا را در دل دارند امّا برای این رهایی، تلاشی از خود نشان نمی‌دهند. در این معنی، حوض نماد دنیاست که بسیاری گرفتار آنند و برای رهایی از آن، در تُنگ کوچک جسم و امیال جسمانی گرفتار می‌شوند. جابجایی زوایای دیدِ سوّم شخص، متکلّم و سوّم شخص، پویایی و تحرّک خاصّی به این غزل زیبا بخشیده است
مینوایسم از دو واژه ی مینو و ایسم تشکیل شده است. ایسم برای گرایش به باور، عقیده یا تفکر خاصی به کار می رود و منظور اصالت دادن به آن ایده، تفکر یا باور است.
مینو همان طور که برای اهل ادب واضح است به معنی معناست و مینوی را می توان همان معنوی قلمداد کرد. از ترکیب های پرتکرار این واژه، ترکیب جهان مینوی ست که به معنای عالم معنا می باشد.
مینو بر گرفته از کلمه مینیو است که در ترکیب مشهور سپنتامینیو برای اهل علم آشناست. سپنتا -که با تغییر واج پ به ف و حذف الف آخر و اضافه شدن کسره در ابتدای کلمه در زبان امروز تبدیل به اسفند شده است- به معنای مقدس است. مینیو در این ترکیب به معنای خرد می باشد و معنای ترکیب سپنتامینیو، خرد مقدس است.
بنابراین مینو در بطن خویش به معنای خرد و مینوایسم به معنای خردگرایی نیز می باشد.
همچنین در لایه ای دیگر از زبانهای هندو اروپایی یعنی در زبان انگلیسی
Monotheism
به معنای توحید و یکتاپرستی ست
از طرفی مینو می تواند با واژه ی
Meaning
نیز در ارتباط باشد.
بنابراین مینو علاوه بر معنا به معنی توحید و خرد نیز هست و همین امر با اصالت دادن به مینو از طرفی این مکتب را در مقابل اومانیسمHumanism
و از طرف دیگر در مقابل مکاتب عقل گریز و عقل ستیز ادبی همچون رمانتیسم، سمبولیسم، سورئالیسم، پست مدرنیسم و . قرار می دهد و از طرف دیگر در برابر مکاتب معنا گریز و معناستیز.
در حوزه نقد ادبی ساختارشکن ها و پیروان آنها از اصلی ترین
مکاتبی هستند که مینوایسم با آنها اختلاف نظر دارد.
بسیاری از آثار ادبی پس از چند یا چندین سال به دست فراموشی سپرده می شوند. اما در این میان آثاری وجود دارند که آن چنان دور برد هستند که در طول زمان و مکان، قرن ها و قاره ها را درمی نوردند و همچنان زنده و پایدار هستند.
در ادبیات ایران آثاری وجود دارند که پس از طی قرن های متمادی همچنان بر تارک ادبیات جهان می درخشند و خودنمایی می کنند.
این آثار علاوه بر شرایط اولیه و لازم ادبیات، دارای چنان معنای بلند و متعالی هستند که صدایی شده اند برای تمامی مردم جهان در تمام سطوح و تمام زمان ها و مکان ها؛ شاهنامه ابوالقاسم فردوسی، مثنوی معنوی مولانای ایرانی، آثار شیخ اجل سعدی و غزلیات لسان الغیب حافظ از این دسته ادبیات می باشند.
مکتب مینوایسم با اصالت دادن به معنا خواهان خلق آثاری ست که انوشه (جاوید) باشند و با معانی بلند خود قرن ها و قاره ها را بپیمایند.
بنابراین مکتب مینوایسم مولفه هایی مانند موسیقی، تخیل و تصویر، زبان برجسته و هنری و امکانات و شگردهای ادبی را مقدماتی می داند تا به وسیله ی این شرایط لازم و همراهی شان با معنای متعالی ادبیات مورد نظر خود را به دور دست ها بفرستد تا جمعیت کثیری از مردمان جهان از آن بهره ببرند.
در واقع مینوایسم مکتبی است که علیه مکاتب صورتگرا و معناستیز و معناگریز غربی قیام کرده و در صدد ترغیب هنرمندان و ادیبان جهان به معناگرایی و خلق آثار انوشه است.(علاقه مندان می توانند برای کسب اطلاع بیشتر درباره مکتب مینوایسم به کتاب شعرهای ارگانیک- انوشه رجوع کنند)
درباره این سایت